Kazakhstan Women’s Health жобасы аясында және «Гедеон Рихтер Казахстан» компаниясының қолдауымен 2023 жылы жүргізілген әлеуметтік зерттеу нәтижелері әйелдердің өз репродуктивті денсаулығына деген көзқарасында оң өзгерістер бар екенін көрсетті.
Қазақстандық әйелдер дәрігерлерге жиі бара бастады, контрацепция туралы көбірек біледі және бұрынғыдай мифтерге сенуге бейім емес.
Сауалнамаға қатысқан әйелдердің жартысы денсаулығына шағымы жоқ екенін айтты — бұл өткен жылмен салыстырғанда 8%-ға жоғары. Сонымен қатар, 46%-ы «көбіне денсаумын (толықтай сау адамдар болмайды)» деген нұсқаны таңдаған, бұл өз ағзасының жағдайын шынайырақ бағалауға көше бастағанын көрсетеді.
Зерттеу көрсеткендей, респонденттердің 90%-ы профилактиканы әлі де өз-өзіне күтім жасаудың ең тиімді жолы деп есептейді. Гинекологқа баруды диагноздан қорқып кейінге қалдыратын әйелдер үлесі 16%-дан 13%-ға дейін азайды. Сонымен қатар, гинекологқа бармаудың себебі ретінде анализдердің қымбаттығын көрсететіндер саны 32%-дан 21%-ға төмендеді.
2023 жылы жылына кемінде бір рет гинекологқа баратын әйелдердің үлесі 6%-ға артып, 45%-ға жетті. Ал мүлде немесе өте сирек баратындар үлесі 2022 жылмен салыстырғанда 23%-дан 17%-ға дейін төмендеді. Жас әйелдер гинекологқа негізінен жүктілікке байланысты жүгінеді, ал 40 жастан асқан әйелдер профилактика үшін келеді.
Контрацепцияны пайдаланатындар үлесі — 68%, бұл көрсеткіш тұрақты түрде өсуде. Әсіресе гормоналды әдістерге деген сенім артты: әйелдердің 33%-ы өмірінде кемінде бір рет гормоналды контрацептивтерді қолданып көрген.
Гормоналды контрацепцияға қатысты мифтерге сенетіндер саны да азайды: гормондарды ұзақ қолдануға болмайды деп есептейтіндер — 10%-ға, салмақ қосады дейтіндер — 9%-ға, ал жүктілікке кері әсер етеді дейтіндер — 7%-ға азайды.
Экстренді контрацепция туралы білетіндер үлесі 45%-дан 57%-ға дейін өсті. Ал оны өмірінде кемінде бір рет қолданғандар — 22%-дан 45%-ға дейін артты. Бұл — отбасын жоспарлау саласындағы ақпараттылық пен саналықтың артқанын көрсетеді.
Пластырь түріндегі трансдермалды контрацепция әлі де кең таралмаған — оны тек 10% біледі, ал тек 1% нақты қолдануда. Алайда 18–29 жас аралығындағы әйелдер арасында қызығушылық жоғары: 24%-ы контрацептивті пластырьді қолдануға дайын. Әйелдер бұл әдістің ыңғайлылығын, күнделікті қабылдауды қажет етпейтінін және қателікке жол бермейтінін артықшылық ретінде атап өтті.
Сауалнамаға қатысқан барлық әйелдердің жартысы және бала емізетін аналардың 49%-ы лактация кезінде гормоналды контрацепцияны қолдануға болатынын естімеген. Ал емізетін аналардың тек 11%-ы бұл әдістерді пайдаланады, дегенмен олардың қауіпсіздігі мен тиімділігі дәлелденген. Бұл босанғаннан кейінгі кезеңде қосымша ақпарат берудің қажет екенін көрсетеді.
Зерттеу нәтижелері әйелдердің денсаулығына деген саналы көзқарасының біртіндеп артқанын көрсетеді. Әйелдер дәрігерлерге жиі жүгінеді, заманауи контрацепция әдістеріне қызығушылық танытады, серіктестерімен отбасын жоспарлау мәселесін талқылайды және контрацепцияға қатысты мифтерге азырақ сенеді.
2023 жылғы көрсеткіштер сақтықпен болса да оптимизм тудырады және репродуктивті денсаулық саласындағы ағартушылық бастамалардың тиімділігін дәлелдейді.
